အရောင်အရေအတွက်အတွက် နေလ-လုံခြုံမှု
အိုင်ဝါ ကင်ဆာ ကော်ပိုရေးရှင်း လစ်ဇ် အော်တန် ရေးသားခဲ့
ဒေါက်တာ နန်နီဇီ ဖာဂူဆန် သည် အိုင်ဝါ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက် မှု တက္ကသိုလ် ( ယူအိုင်အိတ်ခ်ျစီ ) တက္ကသိုလ် မှ Dermatology ၏ ဆေး ပညာ ဆိုင်ရာ တွဲဖက် ပါမောက္ခ တစ် ဦး ဖြစ် သည် ။ သူမ သည် ၂၀၁၆ ခုနှစ် ကတည်းက လူမျိုးစု အရေပြား စောင့်ရှောက် မှု ဆေးခန်း ကို ဦးဆောင် ခဲ့ ပြီး ၊ ဘွဲ့ရ ဆေး ပညာ ဆိုင်ရာ ပညာရေး ( ဂျီအမ်အေ ) အတွက် မ တူညီ မှု ၊ ညီမျှ မှု နှင့် ပါဝင် မှု ၏ ဒါရိုက်တာ ဖြစ် သည် ။
လွန် ခဲ့ သော ဒီဇင်ဘာ လ က ၊ ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန် သည် အရေပြား တွင် အန္တရာယ် အကြောင်းရင်း တစ် ခု သို့မဟုတ် မြင်းမည်းကင်ဆာ အဖြစ် ယူဗွီ ထိတွေ့ မှု နှင့် ပတ်သက် ၍ လက်ရှိ သုတေသန ၏ တရားဝင် မှု နှင့် ကွာဟချက် များ ကို ကြည့်ရှု ခဲ့ သော ဂျေအေအမ်အေ ရောဂါဗေဒ အတွက် အယ်ဒီတာ တစ် ခု ကို ရေးသား ခဲ့ သည် ။
အရောင်အရေအတွက် နေလုံခြုံမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူ့ရဲ့ထောက်ခံချက်တွေနဲ့ မတူညီမှုတွေအကြောင်း ပိုမိုသိရှိဖို့ သူနဲ့အတူထိုင်ခဲ့ကြတယ်။
"အရောင်၏အရေပြား" ကို သတ်မှတ်ခြင်း
ကျွန်တော်တို့ မစခင် "အရောင် အရေပြား" ဆိုတာကို သတ်မှတ်ကြရအောင်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အရေပြားရောဂါဗေဒ အသိုင်းအဝိုင်းပြင်ပမှာ အကျွမ်းတဝင်ရှိတဲ့ စကားစုတစ်ခုမဟုတ်ပါဘူး။ Dermatologist များ သည် ဖစ်ဇ်ပက်ထရစ် အရေပြား အမျိုးအစား (အက်ဖ်အက်စ်တီ) ဟု ခေါ် သော အရေပြား အမျိုးအစား များ ကို အသုံးပြု ပြီး ၎င်း ၏ တုံ့ပြန် မှု အပေါ် အခြေခံ ၍ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် သို့မဟုတ် အသားညို ခြင်း ကို ခံနိုင်ရည်ရှိ ခြင်း အပေါ် အခြေခံ ၍ အရေပြား ကို အမျိုးအစား ခွဲခြား ရန် အသုံးပြု သည် ။ အက်ဖ်အက်စ်တီတွေကို သတ်မှတ်တဲ့ စားပွဲတစ်ခုကတော့
(ရင်းမြစ် - https://dermnetnz.org/topics/skin-phototype/)
ဒီတော့ ဘယ် FST တွေက "အရောင် အရေပြား" လို့ ယူဆကြသလဲ။ သူမ၏ အယ်ဒီတာအယ်ဒီတာတွင် ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန်၏ ဝေဖန်ချက်များထဲမှ တစ်ခုမှာ ကိုယ်ကျိုးမဖက်၊ ရှေ့နောက်မညီသော အဓိပ္ပါယ်အမျိုးမျိုးရှိသော်လည်း အရေပြားအမျိုးအစား ၄၊ V နှင့် VI တို့မှာ "အရောင်အရေပြား" ဖြစ်ကြောင်း အများအားဖြင့် နားလည်ရလေ့ရှိသည်။ အရောင်ရှိသော အရေပြားရှိခြင်းသည် အရောင်တစ်မျိုးနှင့် မညီမျှကြောင်း သတိပြုရန် အရေးကြီးသည်။ "အရေပြားအရေပြား" သည် အရေပြား၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရည်အသွေးများကို ဖော်ပြသည့် အရေပြားအရေပြား၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရည်အသွေးများကို ဖော်ပြသည့် အရေပြားအရေပြားအရည်အသွေးတစ်ခုဖြစ်ပြီး "အရောင်ရှိသူများ" သည် လူမျိုးရေးနှင့် လူမျိုးစုခွဲခြားမှု အမျိုးမျိုးပါဝင်သည့် လူမှုရေးအသုံးအနှုန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။
ဤစကားပြောဆိုမှုတွင် သိပ္ပံအကြောင်း ပြောဆိုရာတွင် "အရောင်အရေပြား" ကို အသုံးပြုမည်ဖြစ်ပြီး လူမှုရေးလူမျိုးရေးခွဲခြားမှုမှ ထွက်ပေါ်လာသည့် လူမည်း၊ တိုင်းရင်းသားများနှင့် အရောင်ရှိသူများ (ဘီပီအိုစီ) တို့အပေါ် ကျန်းမာရေးမညီမျှမှုများကို ဆွေးနွေးရာတွင် "အရောင်ရှိသူများ" ကို အသုံးပြုမည်ဖြစ်သည်။
အသိအမှတ်ပြုခြင်းနှင့် ပညာရေး
ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန်က အရေပြားကင်ဆာသည် အရေပြားတွင် ဖြစ်လေ့မရှိသော်လည်း ယင်းဖြစ်ပေါ်လာကြောင်း ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန်က အလေးပေးပြောဆိုခဲ့သည်။ ထို့ပြင် အရေပြားကင်ဆာကို နောက်ပိုင်းအဆင့်တွင် စစ်ဆေးတွေ့ရှိပြီး အရောင်ရှိသူတို့အတွက် သေဆုံးမှုနှုန်း မြင့်မားကြောင်း သုတေသနပြုချက်များက ဖော်ပြသည်။ (စီဒီစီမှ ဤအပြန်အလှန်ဆက်သွယ်ရေးကိရိယာကိုသုံးကာ အရေပြား၏ မီလာနိုမာ့စ်အတွက် နောက်ဆုံးစာရင်းဇယားများကို လူမျိုးစုနှင့် လူမျိုးစုအားဖြင့် ကြည့်ရှုရန်)။)
နောက်ပိုင်းတွင် ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိရသည့် ကွာဟချက်တစ်ခုမှာ အရေပြားကင်ဆာလက္ခဏာများနှင့်ပတ်သက်၍ ဆေးဆရာဝန်များနှင့် လူနာများ၏ အသိပညာ ကွာဟချက်များကြောင့်ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ အရေပြား ကင်ဆာ များ သည် အရောင် ၏ အရေပြား တွင် မည်သို့ ပေါ်လာ နိုင် ကြောင်း ဆေး ပညာရှင် များ က " မ သိသာ သော ခြားနားချက် များ " ကို မ သင်ယူ ကြောင်း ဆရာဝန် များ က မ သိ ရ ကြောင်း ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန် က ပြော ခဲ့ သည် ။ "အနီရောင်၊ နေလောင်ခြင်း" ကဲ့သို့သော ဘာသာစကားသည် အရေပြားအမျိုးအစားအားလုံးအတွက် တိကျမှုမရှိ၊ အနီရောင် (အရီသီမာ) သည် အရောင်အရေပြားပေါ်တွင် ကွဲပြားခြားနားစွာ ဖော်ပြထားသည်။ နောက်ဆုံးတွင် အရေပြားကင်ဆာကာကွယ်ရေးအတွက် လူနာပညာရေးပစ္စည်းများသည် ရှားပါးလှသည်။ ( ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန် ကော်မတီ ကို ဦးစီး ဆောင်ရွက် သည့် နေရာ) နှင့် အရောင် အဖွဲ့အစည်း ၏ အရေပြား သည် ပညာရေး နှင့် သတိပြု ခြင်း တွင် ဤ ကွာဟချက် များ ကို ပြောင်းလဲ ရန် လုပ်ဆောင် နေ ကြ သည် ။
ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန်က အရောင်ရှိတဲ့မြင်းမည်းကင်ဆာဟာ စွန်ပလွံတွေ၊ သံချောင်းတွေ၊ ပါးစပ်နဲ့ ပါးစပ်စတဲ့ နေကာကွယ်ထားတဲ့နေရာတွေမှာ ဖြစ်လေ့ရှိတယ်လို့ ပြောတယ်။ အရေပြားရှိ အရေပြားကင်ဆာအတွက် အန္တရာယ်အကြောင်းရင်းများတွင် စိတ်ဓာတ်ကျသော ကိုယ်ခံအားစနစ်၊ နာတာရှည်ဒဏ်ရာ၊ မီးလောင်ခြင်းနှင့် အရေပြားရောဂါများပါဝင်သည်။ ABCDE ရဲ့ ABCDE ရဲ့ အရောင် အရေပြားနဲ့ သက်ဆိုင်ပါတယ် (Asymmtry နယ်နိမိတ် ၊ အရောင် ၊ Diameter နှင့် Evolving) နှင့် ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန် တို့ က လူနာ များ နှင့် ဆရာဝန် များ သည် အချိန် ကြာ လာ သည်နှင့် အမျှ အရောင်စုံ နှင့် / သို့မဟုတ် / သို့မဟုတ် ပြောင်းလဲ မှု အသွင်အပြင် များ ကို အထူး ရှာဖွေ သင့် ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့ သည် ။ အရေပြားကင်ဆာများသည်လည်း အရောင်အရေပိုများလာနိုင်သည်။
ကာကွယ်ရေးနဲ့ သုတေသန
ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန်က သူ့ရဲ့ JAMA အယ်ဒီတာမှာ ရေးခဲ့တာတွေကို ထပ်ပြောပြတယ်– သုတေသနတွေ ပိုလုပ်ဖို့ လိုအပ်ပေမဲ့ (ဒေသများစွာမှာ) နေလောင်ကာလိမ်းဆေး ဝတ်ဆင်ခြင်းနှင့် အထွတ်အထိပ်နာရီ ၁၀ နာရီ (နံနက် ၁၀ နာရီ- ၄ ပီအမ်) အတွင်း နေရောင်ခြည်ကို တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်းကဲ့သို့သော နေလုံခြုံရေး တိုင်းတာမှုများ ပြုလုပ်ရန် အလွန်အရေးကြီးဆဲဖြစ်သည် ။ အရေပြားကင်ဆာကာကွယ်ပေးခြင်းအပြင် နေရောင်ခြည်ထိခိုက်မှု (ဓာတ်ပုံ) နှင့် UV နှင့်ဆက်နွှယ်သော Dysping / ခွဲထုတ်ခြင်း/အရောင်အရောင်ကိုလည်း လျော့နည်းစေသည်။
အက်စ်ပီအက်ဖ် ၃၀ သို့မဟုတ် ထိုထက်မကရှိသော နေလောင်ကာရင်ကို ညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း ပုံမှန်အသုံးပြုသင့်သည်။ Zinc oxide နဲ့ titanium dioxide နေလောင်ကာလိမ်းတွေဟာ နေကို ပိတ်ဆို့ထားပြီး အရေပြားပေါ်မှာ ရုပ်ရှင်ဖြူတစ်ကား ချန်ထားနိုင်ပါတယ်။ ဒီအကြောင်းကြောင့်၊ ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန်က မိုက်ခရိုနီဒက်/မိုက်ခရိုဖင်း သတ္တုတွင်းအခြေပြု UV စစ်ထုတ်ကိရိယာများနှင့် /သို့မဟုတ် အရောင်အရေအတွက် နေလောင်ကာလိမ်းဆေးကို ရှာဖွေရန် အကြံပြုသည်။ မူးယစ်ဆေးဆိုင်တွေ ဒါမှမဟုတ် အွန်လိုင်းမှာ အမိန့်ပေးထားတဲ့ နေလောင်ကာရင်တွေကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။
ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန် က အရောင် အရေပြား အတွက် နောက်ထပ် သုတေသန ပြုလုပ် ရန် လိုအပ် သည် ဟု သတ်မှတ် ခဲ့ သော အချို့ ဒေသ များ တွင် -
- နေကာကွယ်ထားသောဒေသများတွင် အန္တရာယ်အကြောင်းရင်းများနှင့် မယ်လနိုမာဖြစ်စေသည့် အကြောင်းရင်းများဖြစ်သည်။
- သုတေသနပြုရာတွင် FSTs ၏ တရားဝင်၊ တစ်သမတ်တည်းနှင့် တိကျမှန်ကန်သော အတိုင်းအတာတစ်ခု။
- မညီမျှမှုများရှိကြောင်း သတိပြုမိရုံမျှသာမဟုတ်ဘဲ "မတူညီမှုကိုသိရှိခြင်း၊ နားလည်မှုနှင့် ကွဲလွဲမှုများကို လျော့နည်းစေခြင်းတို့ပါဝင်သည့် အဆင့်ဆင့်ချဉ်းကပ်နည်းကို ပေါင်းစပ်နိုင်ပုံ" ကို စုစည်းနိုင်ပုံ။
နောက်ဆုံး တွင် ၊ ဒေါက်တာ ဖာဂူဆန် သည် သုတေသန ပါဝင် သူ ရေအိုင် များ တွင် ပိုမို ကွဲပြား ခြားနား မှု များ ဆက်လက် လိုအပ် ကြောင်း ဖော်ပြ ခဲ့ သည် ။ သူမ ၏ အယ်ဒီတာ အယ်ဒီတာ တွင် ၊ " သုတေသန ဒီဇိုင်း တွင် ယဉ်ကျေးမှု ဆိုင်ရာ အရည်အချင်း ကင်းမဲ့ မှု မ ရှိ ခြင်း ကြောင့် အရောင် ရှိ သူ များ သည် သုတေသန လေ့လာ မှု များ မှ ပျောက်ဆုံး နေ နိုင် သည် ဟု သူမ က ဖော်ပြ ခဲ့ သည် ။
ပါဝင်ပါ
ဒေါက်တာ ဖာ ဂူ စန် က ကျွန်တော် တို့ ရဲ့ မေးခွန်း တွေ နဲ့ ဒီ နယ်ပယ် မှာ သူ လုပ် တဲ့ အလုပ် အားလုံး အတွက် အချိန် ယူ ခဲ့ တဲ့ အတွက် ကျွန်တော် တို့ အရမ်း ကျေးဇူးတင် ကြ တယ် ။ အကယ်၍ သင်သည် ကင်ဆာထိန်းချုပ်မှုအတွင်း ကျန်းမာရေးမညီမျှမှုများကို လျော့နည်းစေလိုပါက ကျွန်ုပ်တို့၏ ကျန်းမာရေးညီမျှမှုလုပ်ငန်းအဖွဲ့တွင် ပါဝင်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ပိုမိုသိရှိရန် ကျေးဇူးပြု၍ [email protected] အီးမေးလ်ပို့ပါ။ အကယ်၍ သင် သည် အိုင်ဝါ ကင်ဆာ ကောင်စီ အဖွဲ့ဝင် တစ် ဦး ဖြစ် လာ ခြင်း ကို စိတ်ဝင်စား လျှင် ၊ ဤ နေရာ တွင် အဖွဲ့ဝင် ဖြစ် ခြင်း အခွင့်အလမ်း များ အကြောင်း ပိုမို သိရှိ နိုင် ပါ သည် ။
ထပ်ဆင့်အရင်းအမြစ်များ
- အမေရိကန် အရေပြားရောဂါအသင်း - အရောင်ရှိသူတို့တွင် အရေပြားကင်ဆာ
- UIHC မှာရှိတဲ့ လူမျိုးစု အရေပြားစောင့်ရှောက်ရေးဆေးခန်း
- JAMA Dermatology - UV ထိတွေ့မှုကို သတ်မှတ်ရာတွင် အရောင်အရေပြားရှိ ကျူတနော်မယ်လနိုမာအတွက် အန္တရာယ်အကြောင်းရင်းတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ရာတွင် စိန်ခေါ်ချက်များနှင့် အငြင်းပွားမှုများ
- NPR - Code Switch : သင် ၏ မယ်လနင် သည် နေ မှ သင့် ကို ကာကွယ် ပေး မည် လော (Podcast ဇာတ်လမ်းသည် ၁၉:၄၅၊ ၇-မိနစ်နားထောင်ခြင်းဖြင့် စတင်သည်။)
- မယ်လနိုမာ သုတေသန ဖောင်ဒေးရှင်း - အရောင် နှင့် မယ်လနိုမာ အရေပြား
- ရောင်အသိုင်းအဝိုင်း၏ အရေပြား - အရောင်အရေအတွက်အတွက် နေကာကွယ်ရေး